Nowa infografika

 Biblioteki on-Line

 Ciekawe linki

 Legalna kultura

 Biblioteki cyfrowe źródłem informacji

Prezentacja multimedialna  Biblioteki cyfrowe: Biblioteki cyfrowe umożliwiają korzystanie ze swoich zasobów za pośrednictwem internetu w dowolnym miejscu i czasie W polskich bibliotekach cyfrowych udostępniane są dokumenty z tzw. wolnej kultury (niepodlegające prawu autorskiemu). Należą tu: zabytki piśmiennictwa (kanon literatury pięknej) zbiory wymagające konserwacji (gazety, czasopisma) zbiory często wykorzystywane (podręczniki, skrypty) zbiory regionalne Wśród bibliotek cyfrowych możemy wyróżnić: biblioteki tematyczne, które mają precyzyjnie określony zakres i zasięg zbiorów (w Polsce głównie literackie) projekty polegające na digitalizacji "wszystkiego",np. w Polskiej Bibliotece Internetowej. Trafia tu wszystko co twórcy uznają za ważne. Brak precyzyjnych kryteriów doboru projekty realizowane pod nadzorem bibliotek narodowych. W Polsce jest to Cyfrowa Biblioteka Narodowa "Polona". Digitalizowane są najcenniejsze kolekcje bibliotek narodowych jak zabytki piśmiennictwa i literatura narodowa  Federacja Bibliotek Cyfrowych - http://fbc.pionier.net.pl Zasoby serwisów włączonych w Federację Bibliotek Cyfrowych tworzone są przez wyższe uczelnie, biblioteki, archiwa, muzea i różne ośrodki badawcze Federacja Bibliotek Cyfrowych ma na celu: agregowanie metadanych, co ułatwia przeszukiwanie zasobów polskich bibliotek cyfrowych udostępnianie zagregowanych metadanych zewnętrznym serwisom, jak np. Europeana Poszukiwanie materiałów możliwe poprzez wyszukiwanie proste i zaawansowane Istnieje opcja odsyłająca użytkownika do konkretnej biblioteki cyfrowej (zakładka "digitalizacja")  Cyfrowa Biblioteka Narodowa "Polona" - www.polona.pl Gromadzi teksty literackie, naukowe, dokumenty historyczne, czasopisma, grafikę, fotografie, nuty i mapy Ze względu na ograniczenia wynikające z prawa autorskiego biblioteka nie publikuje książek z ostatnich 70 lat Zasoby można przeszukiwać standardowo w opisie i w tekście utworu, oraz wg. kolekcji tematycznych (np. powstanie styczniowe, Adam Mickiewicz) i podziału formalnego dokumentów (np. grafika, książki, muzykalia) Pliki udostępniane są w formacie jpg, txt, pdf  Polska Biblioteka Internetowa - www.pbi.edu.pl W zasobach są: różnorodne publikacje w języku polskim, klasyka literatury polskiej, podręczniki akademickie, publikacje naukowe, książki dla niewidomych, starodruki, archiwalia, czasopisma, bogaty zbiór lektur szkolnych Została uruchomiona w 2003 r. Od 2007r. zasoby nie są aktualizowane. W 2008 r. PBI przekazano Bibliotece Narodowej Standardowe opcje wyszukiwania: wg. tytułu, autora, instytucji sprawczej oraz wydania  Europeana - www.europeana.eu Europejska Biblioteka Cyfrowa to instytucja unijna, do której przyłączona jest też polska Biblioteka Narodowa. Projekt ten został zainicjowany w 2005 r przez Komisję Europejską, a portal Europeana został uruchomiony w 2008 r. Europeana ma na celu prezentowanie w ramach jednego portalu europejskiego dziedzictwa kulturowego i narodowego zgromadzonego m.in. w bibliotekach, archiwach, muzeach Dostarcza materiałów przetłumaczonych na wszystkie języki krajów Unii Europejskiej Nie gromadzi skanów nagrań filmowych, a tylko opisy i stąd "przechodzi" się do konkretnej biblioteki cyfrowej Mamy tutaj m. in.: możliwość wyszukiwania prostego i złożonego, przeglądania osi czasu, miniatur najpopularniejszych obiektów możliwość selekcji wyników wyszukiwania wg. instytucji, języka, kraju, daty, typu dokumentu (tekst, obraz, audio, wideo)  The European Library - http://www.theeuropeanlibrary.org Serwis ten obejmuje katalogi i kolekcje cyfrowe z 48 europejskich bibliotek narodowych w 35 językach (także polską Bibliotekę Narodową) Wyszukiwanie obejmuje zasoby katalogów, kolekcji cyfrowych, opisów kolekcji oraz indeks tematyczny kolekcji Wyszukiwanie można ograniczyć wyłącznie do jednego kraju lub typu zasobu czy kolekcji W celu przeszukiwania istnieje możliwość wyboru języka polskiego  World Digital Library - http://www.wdl.org Jest to inicjatywa UNESCO i Biblioteki Kongresu Stanów Zjednoczonych mająca na celu utworzenie biblioteki cyfrowej o światowym zasięgu Istnieje możliwość wyszukiwania i przeglądania dokumentów wg. następujących kryteriów: miejsca (kontynent, kraj) , czasu, tematu, typu zasobów oraz instytucji Brak możliwości przeszukiwania w języku polskim  Przykłady polskich bibliotek cyfrowych:  Kujawsko - Pomorska Biblioteka Cyfrowa - http://kpbc.umk.pl/dlibra Zawiera dokumenty dostarczane przez instytucje nauki i kultury z tego regionu np. Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu  Zachodniopomorska Biblioteka Cyfrowa "Pomerania" - http://www.ksiaznica.szczecin.pl/www/biblioteka-cyfrowa Zawiera głównie pomeranika, dostarczane w ramach regionalnego projektu koordynowanego przez Książnicę Pomorską  Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa - http://www.wbc.poznan.pl/dlibra Dokumenty tu zamieszczane gromadzone są i udostępniane przez liczne instytucje poznańskiego środowiska akademickiego np. Bibliotekę Kórnicką PAN  Małopolska Biblioteka Cyfrowa - http://mbc.malopolska.pl/dlibra?action=ChangeLanguageAction&language=pl Zawiera dokumenty prezentujące dziedzictwo kulturowe Małopolski, dostarczane przez różne instytucje tego regionu  Śląska Biblioteka Cyfrowa - http://www.sbc.org.pl/dlibra Materiały udostępniane przez biblioteki, instytucje nauki, kultury z historycznego i współczesnego terenu Śląska  Pedagogiczna Biblioteka Cyfrowa - http://dlibra.up.krakow.pl:8080/dlibra/dlibra Zawiera dokumenty dotyczące szeroko pojętej pedagogiki i nauk pokrewnych, które są udostępniane przez kilka instytucji pedagogicznych Krakowa  Biblioteka Cyfrowa Ośrodka KARTA - http://www.dlibra.karta.org.pl/dlibra Zawiera zdigitalizowane materiały archiwalne Ośrodka KARTA w Warszawie. Są to dokumenty dotyczące historii XX wieku, gromadzone m.in. w takich kolekcjach jak Archiwum Opozycji czy Archiwum Wschodnie  Biblioteka Cyfrowa Ośrodka Rozwoju Edukacji - http://www.bc.ore.edu.pl/dlibra Znajdują się tu materiały wspomagające pracę nauczycieli i proces edukacji  Cyfrowa Biblioteka Druków Ulotnych Polskich i Polski Dotyczących z XVI, XVII i XVIII wieku - http://www.id.uw.edu.pl/dzialy/instytut/strona/cbdu Projekt realizowany w Instytucie Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego. Zawiera możliwie wszystkie zachowane i opisane w literaturze tego typu dokumenty tamtego okresu, wykonane z mikrofilmów znajdujących się w Bibliotece Narodowej Opracowała Barbara Jackowska - nauczyciel bibliotekarz ZSMEiE w Toruniu  Wykorzystano materiały: M. Kowalska: Literatura w polskich bibliotekach cyfrowych. Przegląd serwisów. "Biblioteka w Szkole" 2010 nr 1 s.15-16 Biblioteki cyfrowe, serwisy i portale internetowe-nowe źródła informacji w pracy nauczyciela bibliotekarza. Materiały dla uczestników kursu. [kurs dla nauczycieli bibliotekarzy organizowany przez Bibliotekę Narodową w Warszawie]

 Sztuka i archiwalia w sieci

Prezentacja multimedialna  Culture.pl - http://www.culture.pl Portal Culture został poświęcony kulturze polskiej. Wydawcą portalu jest Instytut Adama Mickiewicza w Warszawie Culture.pl jest bazą wiedzy na temat polskich instytucji kultury, a także wydarzeń kulturalnych, dzieł wielu dziedzin sztuki oraz ich twórców Serwis zawiera również bazę adresową Instytutów Polskich na świecie Oprócz aktualności, baz adresowych i biogramów serwis prezentuje także wideorelacje i fotorelacje z ważnych wydarzeń kulturalnych Serwis ten zawiera informator o takich polskich instytucjach jak: centra kultury, muzea, galerie, filharmonie, opery, teatry, biblioteki, archiwa, uczelnie artystyczne W bazie serwisu znajdują się informacje o twórcach , dziełach i publikacjach z takich dziedzin jak: muzyka, malarstwo, grafika, rysunek, fotografia, film, teatr, literatura  Fototeka Filmoteki Narodowej - http://www.fototeka.fn.org.pl W serwisie Fototeka znajdziemy zasoby fotograficzne Filmoteki Narodowej związane tematycznie z historią filmu polskiego Baza elektroniczna powstaje w oparciu o zgromadzone zbiory fotosów, negatywów i diapozytywów, pokazuje unikalne fotografie z polskich filmów, ich twórców i premiery filmowe Fototeka oferuje podstawowe kryteria wyszukiwania: wg. tytułu filmu, serialu, osoby na zdjęciu oraz reżysera Mamy możliwość sortowania wyników wyszukiwania m.in. wg. : rodzaju zdjęć (np. dokumentacyjne, studyjne), koloru zdjęć (barwne, czarno-białe), charakteru zdjęć (np. portretowe, grupowe)  FilmPolski.pl - http://www.filmpolski.pl Baza serwisu Film Polski tworzona jest od 1998 roku w Bibliotece i Ośrodku Informacji Filmowej Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi Serwis ten udostępnia szczegółowe informacje o wszystkich filmach polskich, zarówno fabularnych, kinowych, jak i serialach telewizyjnych, filmach dokumentalnych, animowanych i spektaklach Teatru TV powstałych na przestrzeni ostatnich stu lat. Zawiera także biogramy twórców, ich filmografie i galerie zdjęć Ważne elementy serwisu to: kalendarium (informacje o wydarzeniach ze świata filmu), filmy z roku (wyszukiwarka filmów wg. roku produkcji), film w prasie polskiej (filmowa biografia wybranych czasopism polskich z kilkudziesięciu ostatnich lat)  Web Gallery of Art - http://www.wga.hu Serwis Web Galery of Art jest wirtualnym muzem Europejskiego malarstwa i rzeźby Kolekcja dzieł zawartych na stronie pochodzi z okresu od XI do połowy XIX wieku ( będące obecnie w domenie publicznej) Serwis zapewnia rozbudowane narzędzia wyszukiwania i przeglądania w bazie. Można wyszukiwać wg. nazwiska artysty, tytułu dzieła, okresu, w którym powstało dzieło, szkoły, z której wywodził się artysta, typu dzieła (malarstwo, rzeźba, grafika, ceramika, itd), dziedziny, jakiej dzieło dotyczy (religia, historia, portret, itd), lokalizacji oryginału dzieła Podczas przeglądania wybierając z menu np. opcję dual mode, a następnie exampl (po prawej stronie) mamy możliwość porównania obrazów. Wybierając opcję postcard, możemy wysłać kartkę pocztową z wybranym dziełem WGA udostępnia także nagrania dzieł wybitnych kompozytorów muzyki klasycznej (w menu opcja music)  Arcydzieła Malarstwa Polskiego-Galeria - http://artyzm.com Serwis ten istnieje nieprzerwanie od czerwca 1999 roku Kolekcja tej galerii zawiera obrazy polskich malarzy i szczegółowe informacje o ich twórcach Po stronie poruszamy się za pomocą indeksu malarzy i ich dzieł oraz indeksu tematycznego zawierającego główne motywy pojawiające się w malarstwie. Poszukiwać możemy także wg. muzeów, w których zgromadzone są oryginalne dzieła Serwis prezentuje także kolekcję obrazów malarzy polskich wystawionych w zagranicznych domach aukcyjnych  Galeria Malarstwa Polskiego - http://www.pinakoteka.zascianek.pl Serwis ten prezentuje malarstwo związane z polską historią i kulturą Galeria prezentuje listę twórców, wraz z życiorysami oraz liczbę ich obrazów zamieszczonych w serwisie, nowości i uzupełnienia, inne adresy internetowych galerii oraz obrazy zaginione Prezentowane dzieła zaopatrzone są notką zawierającą podstawowe informacje m.in. imię i nazwisko twórcy, rok lub lata powstania, technika, w której obraz został wykonany, wymiary, a także miejsce jego przechowywania  Skarby Dziedzictwa Narodowego - http://dziedzictwo.polska.pl Celem serwisu Skarby Dziedzictwa Narodowego jest umożliwienie szerszego dostępu do zasobów dziedzictwa narodowego oraz poszerzanie wiedzy społeczeństwa na ten temat poprzez prezentację wybranych, najcenniejszych zasobów polskich archiwów, bibliotek i muzeów Serwis ten jest katalogiem zabytków polskiego dziedzictwa narodowego, udostępnianym w ramach portalu Polska.pl, przygotowanego i zarządzanego przez Naukową i Akademicką Sieć Komputerową (NASK) Znajdziemy tutaj rękopisy, starodruki, pieczęcie, ryciny, mapy, fotografie i obrazy z różnych epok historycznych Możemy tu wyszukiwać materiały standardowo poprzez indeks osobowy i geograficzny ,a także z wykorzystaniem katalogów: chronologicznego, typologicznego (np. pieczęcie, militaria), tematycznego i kolekcji (np. Najstarszy poczet królów Polski)  Narodowe Archiwum Cyfrowe - http://www.nac.gov.pl Narodowe Archiwum Cyfrowe NAC jest centralnym archiwum państwowym i należy do sieci archiwów w Polsce, którą tworzą ponadto: 2 archiwa o charakterze centralnym (Archiwum Akt Nowych i Archiwum Główne Akt Dawnych) oraz 31 archiwów państwowych NAC rozpoczęło swoją działalność w roku 2008 mając na celu gromadzenie i udostępnianie w wersji cyfrowej materiałów tworzących państwowy zasób archiwalny Archiwum to gromadzi następujące typy dokumentów: fotografie, nagrania dźwiękowe, filmy oraz dokumenty elektroniczne W ramach udostępniania materiałów archiwalnych on-line uruchomiona została usługa Zbiory NAC on-line. Można tu przeglądać różnorodne materiały archiwalne, wśród których jest bogata kolekcja fotografii obejmujących dzieje Polski od pierwszych lat XX wieku po czasy PRL oraz nagrania dźwiękowe-głównie audycje z Archiwum Polskiego Radia Opracowała Barbara Jackowska - nauczyciel bibliotekarz ZSMEiE w Toruniu  Wykorzystano materiały: Biblioteki cyfrowe, serwisy i portale internetowe-nowe źródła informacji w pracy nauczyciela bibliotekarza. Materiały dla uczestników kursu. [kurs dla nauczycieli bibliotekarzy organizowany przez Bibliotekę Narodową w Warszawie] Informacje znajdujące się na poszczególnych stronach internetowych omawianych w niniejszej prezentacji

 Teksty literackie i lektury w internecie

Prezentacja multimedialna  Staropolska On-line - www.staropolska.pl Serwis naukowo-edukacyjny poświęcony dawnej literaturze polskiej Prezentuje utwory od Średniowiecza do Baroku, a także opracowania dzieł oraz materiał ikonograficzny i dźwiękowy Dział Konteksty zawiera teksty i opracowania nt. historii, filozofii, religii i sztuki dawnej Polski Dział Tradycja gromadzi materiały z zakresu kultury starożytnej i biblijnej Istnieje możliwość pobrania spisów literatury z zakresu omawianych zagadnień Zamieszczone są linki do innych bibliotek cyfrowych Wyszukiwanie możliwe poprzez wpisanie tylko nazwiska autora, tytułu lub dowolnego słowa z tekstu  Wirtualna Biblioteka Literatury Polskiej - http://literat.ug.edu.pl Serwis udostępniony w ramach projektu badawczo-naukowego "Biblioteka Literatury Polskiej w Internecie" realizowanego w ramach projektu UNESCO "Biblioteka Wirtualna Klasycznych Tekstów Literatury Świata" Prezentuje znaczące utwory literatury polskiej wolne od praw autorskich w dniu 01.09.1999r. Bogaty zasób tekstów literackich, w tym wielu lektur Ponadto zamieszczone są tu biogramy autorów i materiał ilustracyjny np. portret pisarza czy reprodukcja pierwodruku dzieła Przeszukiwanie zasobów jest możliwe przez indeks autorów i tytułów ułożonych w porządku chronologicznym Istnieje możliwość kopiowania materiałów  Biblioteka Internetowa Exlibris - http://exlibris.biblioteka.prv.pl Zawiera zbiór literatury polskiej i obcej (głównie z XIX i XX w.) w formie e-booków. Baza zawiera także wiele lektur szkolnych Wyszukiwanie książek odbywa się poprzez indeks autorski, tytułowy, lektur oraz wyszukiwarkę książek Udostępniane są teksty dawne, jak i współczesne (za zgodą autora) W celu zarządzania i czytania zbiorów jest do pobrania program Biblioteka w dziale Niezbędnik  Wolne Lektury - http://wolnelektury.pl Biblioteka internetowa zawierająca zbiór lektur szkolnych Projekt realizowany przez Fundację Nowoczesna Polska od 2007 roku, przy współpracy z Biblioteką Narodową, która dostarcza teksty i krytyczne opracowania lektur szkolnych (teksty opracowane i opatrzone komentarzem) Udostępnione są w formatach: html, odt, xtx, pdf Wyszukiwanie w bazie poprzez następujące indeksy: autorzy, rodzaje, gatunki, epoki, motywy i tematy, rodziny motywów  ebook.pl - http://ebook.pl/index.php?t=ebookdownload Opracowaniem i udostępnianiem zajmuje się Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu Gdańskiego Znajdują się tu głównie teksty klasyki literatury polskiej w postaci e-booków zapisanych w formacie PRC Po zainstalowaniu programu MobiReader można przeglądać je na komputerach PC, komputerach kieszonkowych oraz smartfonach Brak możliwości wydrukowania tekstu  Literatura.net.pl - www.literatura.net.pl Jest to "port wydawniczy" z wirtualnym księgozbiorem. Zawiera książki z różnych dziedzin w tym literaturę piękną Można korzystać po zalogowaniu się Poszukiwać można poprzez katalog przedmiotowy i tematyczny oraz spis autorów i tytułów Są tu nowości i pozycje nieobjęte prawem autorskim (te książki można bezpłatnie pobierać z katalogu gratisowego). Pozostałe książki można pobierać z katalogu odpłatnego (po opłaceniu abonamentu)  Skarby Literatury Polskiej - http://literatura.polska.pl/skarby/index.htm Serwis znajdujący się w obrębie portalu Polska.pl Baza zawiera wybrane zabytki literatury polskiej (w tym lektury szkolne) Literatura udostępniana jest w układzie alfabetycznym wg. nazwisk twórców, jak również w układzie wg. epok, przy czym w obrębie każdej epoki można znaleźć chronologiczny układ dzieł Istnieje możliwość pobierania lektur w formacie pdf W celu dotarcia do tego serwisu z portalu Polska.pl wybieramy z menu Literatura i dalej Skarby Literatury Polskiej Opracowała Barbara Jackowska - nauczyciel bibliotekarz ZSMEiE w Toruniu  Wykorzystano materiały: M. Kowalska: Literatura w polskich bibliotekach cyfrowych. Przegląd serwisów. "Biblioteka w Szkole" 2010 nr 1 s.15-16 Biblioteki cyfrowe, serwisy i portale internetowe-nowe źródła informacji w pracy nauczyciela bibliotekarza. Materiały dla uczestników kursu. [kurs dla nauczycieli bibliotekarzy organizowany przez Bibliotekę Narodową w Warszawie]

 Standardy oceny jakości pracy biblioteki szkolnej ZSMEiE w Toruniu

 Zasady sporządzania bibliografii załącznikowej i przypisów dokumentów drukowanych i elektronicznych

 Osobliwości książkowe biblioteki szkolnej ZSMEiE

Osobliwości książkowe biblioteki szkolnej ZSMEiE      W trakcie sporządzania komputerowej bazy danych zbiorów naszej biblioteki wyselekcjonowano książki wydane przed 1939 rokiem.Zostały one opatrzone sygnaturą określoną terminem: "Wydanie przedwojenne" i umieszczone na osobnych półkach w czytelni. Aktualnie trwają prace nad sporządzeniem bibliografii tych wydań. Spośród nich wybrane zostały 3 książki różniące się od pozostałych, które zostaną przedstawione w niniejszym opracowaniu. Cechą najbardziej wyróżniającą je spośród pozostałych wydań z tego okresu jest ich szata zewnętrzna i format. Jedną z tych 3 książek, które chciałabym tu przedstawić jest Album Grottgera - Wieczory zimowe. Z danych na karcie tytułowej wynika, że miejscem wydania książki jest Wiedeń, a wydawcą Franciszek Bondy określany tu jako "nakładca". Książka ma wymiary 50x35 cm. W sztywnych okładkach oprawionych w płótno koloru bordo, umieszczone zostały luźne karty z reprodukcjami obrazów Artura Grottgera. Tylna okładka posiada zagięte do środka skrzydełka zabezpieczające karty przed wypadaniem. Okładka zewnętrzna jest bogato zdobiona. W centralnym punkcie umieszczono stylizowanie przedstawioną srebrnym kolorem pracownię malarską. Wokół znajdują się tłoczone i wypełnione ciemną farbą ornamenty typu arabeska. Tylną okładkę pokrywa jednobarwne płótno z wytłoczonym po brzegach ornamentem - arabeską. Na samym dole znajduje się wytłoczony napis: "Karol Scheibe przedtem F. Gogl. Wiedeń" Na odwrocie karty tytułowej znajduje się spis treści tj. tytuły 30 zamieszczonych tu reprodukcji. W naszym egzemplarzu nie zachowały się wszystkie. Brakuje czterech spośród wymienionych. Są to: "Córka Popiela", "Ecce Homo", "Matka Bolesna" i "Obrona". Wstęp dotyczący zamieszczonych tu reprodukcji dzieł Grottgera jak też samego autora napisał Alfred Szczepański. Na końcu tekstu tego wstępu jest zamieszczona data "Wiedeń, 1892". Trudno jednoznacznie stwierdzić czy w tym roku książka ta została wydana. Nigdzie też w tym egzemplarzu nie umieszczono informacji o roku jej wydania. O książce tej autor wstępu napisał, że "Wiecz ory zimowe", obrazy niegdyś po większej części rysowane z intencją ofiarowania narzeczonej wprowadzają nas niejako do wewnętrznej, duchowej pracowni artysty. W naszym egzemplarzu zachowało się 26 reprodukcji obrazów Artura Grottgera i są to: Portret własny Artura Grottgera Portret malarza Tepy Głowa starca Pod figurą Cygan Slepy grajek Zygmunt August i Barbara Laguny weneckie Pielgrzym Kolenda(!) Przed grobowcem Kościuszki Pod murami więzienia Bajki Na chórze Przygody wojenne Kometa - motyw wykończony w serii Wojna Ogród Saski - rok 1861 Podczas bitwy Pościg wśród walki Na bagnety Po walce W drodze do Syberii Pochód na Syberyę(!) Ciosanie krzyża W Syberyi(!) W minach - motyw tego obrazu odnajdujemy w Lituanii Nadszedł czas, aby w tym miejscu zamieścić krótki rys biograficzny samego mistrza. Artur Grottger urodził się w 1837 roku w Ottynowicach na Podolu, zmarł w 1867 r. w Amelie - les - Bain we Francji. Grafik i malarz, autor kilku cyklów rysunkowych kredkowych jak: Warszawa I i 2, poświęconych stolicy z okresu przed powstaniem styczniowym, Polonia i Lituania ukazujących sceny z powstania i wreszcie cyklu Wojna, powstałego w latach 1866-1867. Styl Grottgera oparty na spóźnionych tradycjach neoklasycyzmu nie wnosił większych wartości do rozwoju sztuki polskiej, ale jego rysunki posiadały ogromną siłę oddziaływania i zdobyły sobie popularność głównie dlatego, że artysta przedstawiał aktualne, tragiczne wydarzenia z życia narodu. Sztuka Grottgera wymaga od widza zaangażowania patriotycznego i odczucia nastrojów klęski narodowej 1863 roku. Utalentowany artysta żył na emigracji w nędzy i zmarł zbyt młodo, by mógł rozwinąć swoje zdolności twórcze. Grafiki Grottgera posiadają wszystkie większe muzea w Polsce. (Notatka biograficzna oprac. na podst.: Trzeciak P., 250 razy o sztuce polskiej, Warszawa, NK, 1967,s. 80)      Kolejna z prezentowanych książek to: Kazanie Skargi, w której zamieszczone zostały reprodukcje obrazu Jana Matejki (w całości jak i wybrane fragmenty). Tekst napisał Tadeusz Jaroszyński.Książka została wydana w Warszawie w 1913 roku przez Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych w Królestwie Polskiem(!). Książka o wymiarach 50 x 38 cm licząca 16 stron, obłożona jest w tekturowe okładki. Na okładce zewnętrznej, w centralnym punkcie umieszczono tytuł: Jan Matejko Kazanie Skargi, a wokół okładkę zdobią florystyczne elementy w oliwkowym kolorze na szarym tle. Tylna okładka jest w jednobarwnym szarym kolorze. Ze wstępu dowiadujemy się, że to co artysta przedstawił na obrazie nie jest żadnym z ośmiu kazań sejmowych Skargi. Kaznodzieja głosił je bowiem w czasie sejmu warszawskiego w roku 1577 w kościele św. Jana w Warszawie, a scena namalowana przez Matejkę ma za tło architekturę kaplicy św. Stanisława w katedrze krakowskiej. Kazanie Skargi to - jak pisze T. Jaroszyński - niewątpliwie najdoskonalszy obraz Jana Matejki. Został wystawiony w Salonie Paryskim w roku 1864 i zdobył wielki medal złoty, co zwróciło powszechną uwagę na osobę autora, a jednocześnie na całą naszą twórczość w zakresie sztuk plastycznych. Książka dotycząca omawianego obrazu J. Matejki, jak już zostało wspomniane wcześniej, zawiera oprócz reprodukcji całego obrazu Kazania Skargi także wybrane i powiększone fragmenty oszczególnych postaci z obrazu. Są to: 1)Skarga, 2)Radziwiłł-Zebrzydowski-Stadnicki, 3)Anna Jagiellonka i Halszka Ostrogska, 4)Zygmunt III, 5)Jan Zamoyski.      Trzecią i zarazem ostatnią z przedstawianych tu książek są: Dzieje cywilizacyji(!) w Polsce:obrazy i tekst Jana Matejki z przedmową Władysława Wankiego. Została wydana przez Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych w Królestwie Polskiem(!),w 1911 roku, w Warszawie. Książka o wymiarach 48 x 37 cm oprawiona jest w płótno ,w kolorze grafitowym, a na zewnętrznej okładce, w jej lewym górnym rogu umieszczony został portret Matejki. W środku tekstu znajdujemy drugą kartę tytułową z następującymi danymi: Dzieje cywilizacyi(!) w Polsce. Obrazy i tekst Jana Matejki. Wstęp Władysława Wankiego. Zakończenie Ernesta Łunińskiego. Zeszyt drugi, Warszawa, Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych w Królestwie Polskiem(!), 1912. Na końcu tekstu zamieszczony jest Spis osób z objaśnieniami Matejki do Dziejów cywilizacyi(!) w Polsce. Autor wstępu zaznacza, że Matejko zawsze skąpy w słowach, w tym wypadku przerwał swe milczenie i do Dziejów... sam napisał komentarz. Książka liczy łącznie 41 nieliczbowanych stron i oprócz tekstu zawiera 12 reprodukcji obrazów Jana Matejki. (...) Cykl małych płócien Dzieje cywilizacyi(!) w Polsce podjęty był z myślą namalowania z nich w przyszłości wielkich obrazów. Matejko chciał dać społeczeństwu plastyczny całokształt dziejów naszych. Wierzył, że nie można lepiej trafić do wyobraźni społeczeństwa, jak właśnie drogą malarskiego, niemal namacalnego przedstawienia tych zdarzeń, które stanowiły punkty zwrotne w naszej przeszłości...(ze wstępu). Spis reprodukcji tych płócien zamieszczonych w naszym woluminie przedstawia się następująco: Zaprowadzenie chrześcijaństwa Koronacja pierwszego króla Przyjęcie Zydów W Lęczycy pierwszy sejm - spisanie praw - ukrócenie rozbojów Klęska Legnicka - odrodzenie Powtórne zajęcie Rusi - bogactwo i oświata Założenie Szkoły Głównej przeniesieniem do Krakowa ugruntowane Chrzest Litwy Wpływ Uniwersytetu na kraj w wieku XV - nowe prądy- hussytyzm i humanizm Złoty wiek literatury w wieku XVI - reformacja - przewaga katolicyzmu Potęga Rzeczypospolitej u zenitu - złota wolność - elekcja Konstytucja 3 Maja - Sejm Czteroletni - Komisja Edukacyjna - rozbiór Batory pod Pskowem, Kazanie Skargi, Chmielnicki, Wernyhora i Rejtan dopełniają niedopowiedzeń Dziejów...A teraz kilka słów o autorze omawianych dzieł. Sam mistrz Matejko urodził się i zmarł w Krakowie (1838-1893).Jest najwybitniejszym przedstawicielem malarstwa historycznego. Dzieła Matejki cieszą się dużą popularnością do dziś. Jego olbrzymie rozmiarami obrazy, ukazujące ważne chwile w dziejach narodu, zaczęły powstawać po klęsce powstania 1863 roku. Kazanie Skargi ukończył w 1864 roku, gdy zdawało się, że Polska i polskość przestały definitywnie istnieć. Wizja przeszłości narodu ukazana przez Matejkę była zgodna z ówczesnymi potrzebami społecznymi i dlatego przyniosła artyście nieśmiertelną sławę. Oryginalne egzemplarze książek omawianych w tym opracowaniu można oglądać w czytelni biblioteki szkolnej. Książka pięknie wydana zawsze będzie wzbudzać doznania estetyczne w sferze ducha, a w dobie Internetu kształtować właściwe postawy człowieka wobec niej. Należy zatem korzystać z każdej możliwości prezentowania takich książek młodzieży szkolnej. Na podkreślenie zasługuje fakt, że odkąd człowiek zaczął tworzyć pierwsze kodeksy, a jeszcze wcześniej tabliczki gliniane czy zwoje papirusowe, starał się udoskonalać i upiększać ich formę. Dowodem tego są zachowane egzemplarze, przechowywane w specjalnych magazynach bibliotecznych na całym świecie. Materiały wybrała i opracowała Barbara Jackowska